Tran-Script.

Maliban sa diploma, importante din ang transcript. Napaka sagrado ng papel na ito. Dito nakalagay lahat ng grado mo. Ito ang magpapatunay kung gaano ka ba kagaling na estudyante, kung gaano ka katalino, kung gaano mo nakabisa ang bawat titik sa librong gamit n'yo, at kung gaano mo nabola ang mga guro mo. Ang mga numero ang basehan kung saan ka ilalagay na klase, ang mga numero ang basehan kung tatanggapin ka ba sa trabahong gustong-gusto mong pasukan.

Okay ka sa exam, okay ka din sa interview. Tapos nung makita ang 'sardinas' mong grade sa trascript mo, ayun, nagdalawang isip pa sa'yo kahit oks na oks ka na. 555. Tatlong singko. Masasabi bang bobo ka na kung may ganito kang marka? Ang laking mantsa sa papel, na mas dudungis pa sa pagkatao mo.

Itatanong kung bakit naging ganon ang grade mo. Pero kahit anong dahilan ang sabihin mo, totoo man o hindi, malaking porsyento e hindi ka paniniwalaan. Reject agad ang application mo. Lagi kong gusto itanong kung bakit ganun-ganun na lang iisantabi ng maraming kumpanya ang may ganitong record sa transcript nila. Bakit?

Magiging mantsa din ba sa maganda nilang kumpanya kung tatanggap sila ng mga aplikanteng ganito? Kahit na ang rason e napagtripan lang talaga sila ng professor nila. Na sa kabila ng putik sa puting papel na 'yon e magaling ka naman talaga. Alam mo na hindi mo deserve iyon pero ang tanging nagawa mo na lang noon ay tanggapin ito at ulitin ulit.

Hindi uno, dos, tres, o singko ang magiging basehan kung magaling ka ba sa isang aspeto ng buhay mo. Hindi ito ang susukat sa kakayahan mo. Hindi ito ang magsasabi kung kaya mo bang gawin o hindi ang isang bagay. Hindi porke hindi mo napalya ang uno noong nag-aaral ka e alam mo na lahat ng trabaho. At hindi porke sinalo mo lahat ng singko e pagxe-xerox lang ang alam mo.

Maraming nagtatagong kwento sa bawat numerong nakasulat sa transcript ng sinuman. Maraming nagsunog ng kilay, gumapang, namawis, nabaliw at nagkalabo-labo ang buhay estudyante makuha lang ang bwisit na uno na yan. Pero meron din namang nagbutas lang ng bulsa o nanlaki lang ang mata. Merong tumulay sa alambre, lumunok ng gas at ang iba'y nakipaglaro sa apoy, pero ang ending, isang nakakanginig lamang singko.

Scripted: Ang marahil sasabihin ng mga transcript kung nakakapagsalita lang ito.

Magkaiba ang mundo sa loob at labas ng eskwelahan. Magkaiba ang itinuro ang isang bagay sa ginagawa na ito sa totoong buhay. Ang pagkakamali mo mang nagawa kahapon ay hindi maaaring hadlang para sumuko na lang. Kung nadapa ka noon at nakayanan mong bumangon muli, makakayanan mo ulit ito.. kahit paulit-ulit pa. Kung maraming bugok sa eskwelahan, mas marami sa labas. At marami sa kanila, may magagandang record noong nag-aaral sila. At kasalungat nito, marami ding aanga-anga kung ituring noong nag-aaral pa, pero ngayon, tinitingala na at hinahangaan.

Nakalulungkot man isipin, nguni't isang bungi lang na marka e parang pandidirihan ka na. Tipong naestima na nila ang abilidad mo kahit hindi pa man din nila nakikita kung paano ka mag-isip at gumawa.

E tutal, scripted naman na ang mga transcript ngayon, tara na sa Recto! ☺

Estudyante Pagkatapos ng Martsa.

Matatapos nanaman ang buwan ng Marso, at ang ibig din nitong sabihin, marami nanamang estudyante ang magtatapos sa kanilang pag-aaral. Maririnig nanaman ang paboritong martsa song tuwing graduation. Maraming sabik umakyat ng entablado para abutin ang diplomang ilang taong pinaghirapan. Maraming abot langit ang saya dahil tapos na ang pagiging mag-aaral mo sa Unibersidad na ilang taon mo din nais takasan. Maraming nagpupunyagi dahil malalagpasan na ang isang yugto ng kanilang buhay. Maraming nasasabik na kumawala sa isa't kalahating dekadang pag-aaral. Maraming nasasabik, maraming natutuwa at nasisiyahan.

Kahit walang award o hindi ka tatawaging cumlaude, ayos lang. Iba sa pakiramdam na makita mo pa lang ang pangalan mo sa list of graduating students. Paghahandaan ang susuoting damit at ang ayos ng buhok. May dalang saya at luha ang huling pagkanta mi sa himno ng paaralan mo.

Isang malaking selebrasyon para sa pamilya lalo't ginapang ang pag-aaral mo.

Nguni't sa kabila ng lahat ng ito, maraming din ang natatakot at kinakabahan.

Pagkatapos mong abutin ang diploma, pagkatapos ng seremonya, pagkatapos ng palakpakan at paghahagis ng toga.. ano ka na?

Wala ng "estudyante po!" ang pagsasabi mo ng "bayad po!" sa jeep. Wala ka nang aasahang allowance mula sa mga magulang mo kung hindi makapal ang mukha mo. :D Wala ng maribdibang pagre-review at garapalang pangongodigo. Hindi mo na makikita ang pinakaiiwasan mong terror professor, pati yung crush mong nagpapaganda ng araw mo. Mababawasan na ang mga dahilan mo para makakupit ng pera sa magulang mo dahil wala ng project o ano pang school stuffs nakailangan ipasa, bilhin o tapusin kahit pangluho mo lang naman talaga yun. Paalam cramming na din kahit kasalanan mo naman talaga kung bakit nangangarag ka. Hindi na rin kayo araw-araw magkikita ng mga barkada mo lalo na kung may mga trabaho na kayo. Ngayon pa lang atang naiisip mo lahat ng ito, nami-miss mo na maging estudyante.

Swerte ng iba kung may trabaho na agad. Pero para sa akin mas maswerte yung mga makakapagpahinga MUNA bago makapagtrabaho. ☺

Minsan maiisip mong may mas sasama pa pala sa terror professor mo -- ang boss mo. Malalaman mong may mas mahirap pa pala sa pag-iisip ng dahilan para makakupit ka ng pera -- ang pagtrabahuan ito. Kapag na-late ka o lumiban ka sa trabaho mo, hindi lang sarili mo ang apektado.. kundi ang responsibilidad na ibinigay sa'yo ng kumpanya -- mas nakararaming tao. Madidiskubre mo ding hindi sapat ang aklat na na inaaral mo noong estudyante ka pa lang. Makakakilala ka ng mga iba't ibang uri ng tao na karamihan ay akala mo ganito, akala mo ganyan, pero sa huli hindi pala. Wala na sa test paper ang exam. Hindi na intelektuwal ang susubukin lang sa'yo.

Mayroon pa palang mas ipapagod pa ang katawan mo, ang ikasasagad ng pasyensya mo at ikakatatamad mo.

Pagkatapos ng pinakahihintay mong araw, ano ang plano mo? Anong direksyon ang tatahakin mo? Pagkatapos ng elementarya, alam mong papunta sa pagiging High School student ang landas mo. Ganun din sa pagtatapos ng HS, Kolehiyo ang susunod na tatapakan mo. Pero pagkatapos sa Kolehiyo, ano ang TIYAK na landas na pupuntahan mo?

Mas malaking mundo ang naghihintay sa ating lahat. Mas mabigat na ang mga responsibilidad. At mas matinding pagdedesisyon na ang kinakailangan. Hindi pala ganun-ganun lang ang lahat. Tulad ng ilang taong paghihintay at paghihirap na makuha ang diplomang hinahanagad mo, ganun din pagkatapos nito. Hindi nagtatapos ang pagiging mag-aaral natin. Hindi humihinto ang pagkatuto at pagsubok na kikilala sa ating kakayahan at pagkatao.

Maraming pagbabago ang maaaring maganap sa paligid, sa nakasanayan, sa nalalaman, at maski sa mga sarili natin.

Gawin mong sandata lahat ng natutunan mo sa loob at labas ng eskwelahan mo. Hindi mo man agad ito magagamit ng sabay-sabay, tiyak darating ang panahon na kakailanganin mong gamitin ito.

Para sa mga magtatapos ngayong taon, Mabuhay! At sa mga may ilang taon pa, sulitin ang bawat araw na may kakabit titulo kang estudyante. ☺

Peso vs. Piraso

Tatlo, isang daan. Apat, piso. Tatlo, one fifty. Sampung piso tumpok. Ilan lang yan sa mga alam nating palitan sa pagitan ng kung ilan at kung magkano. Patas naman, di ba? Pero minsan nagrereklamo pa, o kaya tatawad ka pa. Syempre gusto mo masulit ang bawat halaga ng pisong ibabayad mo. E ang isang libo piraso kapalit ng P75? Nako kahit ballpen yan matutuwa ako.. P75 lang may kapalit ng isang libong piraso. Pero ano ba talaga ang kapalit ng P75 na ito?

May nakilala akong isang ina sa Lungsod ng Maynila. May tatlong anak at biyuda. Bago pa man pumanaw ang kanyang asawa, hindi na lingid sa kaalamanan ng iba ang pagpupursigi nila sa buhay upang matustusan ang bawat gastusin sa bahay at sa kanilang mga anak. Kaya't nang pumanaw ang kanyang Mister, hindi lang doble kundi triple kayod na ang kanyang ginawa. Maraming raket na sinubukan, halos araw-araw.

Sa ngayon, nagtutupi siya ng mga popcorn box. Noong una naisip kong ang dali lang para kumita, magtutupi ka lang at may kapalit na itong pera. Pero noong nalaman ko yung halaga kada ilan, parang nalungkot ako. P75 para sa isang libong piraso. Makakabili ka ba ng bigas, ulam at mapapabaunan mo na ba ang mga anak mo sa halagang ito? Ang hirap mag-budget.

Kapag nanonood tayo ng sine, kakabit na ito ang pagkain ng popcorn. Pero pagkatapos, itatapon lang din. Hindi naman sa sinasabi kong itago mo ang pinagkainan mo, parang may mali lang. Hindi ba pwedeng taasan ang presyo kada pirasong magagawa ng mga lalagyan na ito. O kaya babaan ang kailangang piraso kapalit ang iilang pisong pagkakasyahin sa pamilya.

Masasabi mo bang mahirap na talaga ang buhay sa ating bansa, o sadyang hindi lang patas ang mga o iilang nakatataas sa lipunan?

Pagtutulungan nilang mag-iina ang pagtutupi para sa loob ng bente kuatro oras, higit pa sa inaasahang seventy five pesos ang makukuha nila. Sa una, mararamdaman mo ang pananakit ng likod at kamay.. minsan pati ng mata. Pero dahil na rin siguro sa makakasanayan mo na lang ito sa pagdaan ng araw, balewala na lang lahat ng mararamdaman mo, makaabot ka lang sa quota mo.

Sa gitna ng panghihinayang ko sa mga tinatapong popcorn box matapos itong kainin, bibili pa din ako nito kahit hindi ako manonood ng sine, dahil sa ilang kababayan nating nais kumita sa malinis na paraan, ang paggawa nito ang kanilang ikinabubuhay.